Ooit was een beursgang voor bedrijven de kroon op het werk. Er werd in overvloed geld opgehaald. De groeiplannen voor de komende jaren konden worden gefinancierd. Oprichters en andere aandeelhouders van het eerste uur konden cashen. En mocht er in de toekomst nieuw kapitaal nodig zijn, dan kon dat via een emissie worden verkregen. Een luxepositie.

Inmiddels blijken er nogal wat bedrijven die slecht te spreken zijn over hun verblijf op de beurs, en die daarom liever de aftocht blazen. Vooral de bestuurders van bedrijven met aandelen waarin weinig wordt gehandeld besluiten tot een delisting. Door de geringe liquiditeit zouden deze bedrijven naar hun gevoel ondergewaardeerd zijn, waardoor ze ook problemen hebben om nieuw kapitaal aan te trekken. Met als gevolg dat ze hun strategie niet goed kunnen uitvoeren, wat nog meer illiquiditeit en onderwaardering in de hand werkt.

Een andere veelgehoorde klacht is dat beursgenoteerde bedrijven het risico lopen een kortetermijnvisie te hanteren om investeerders tevreden te stellen, die kunnen conflicteren met de langetermijndoelstellingen. En dan zijn er ook nog allerlei corporate governancecodes en regels waaraan ze moeten voldoen waardoor ze niet snel en slagvaardig kunnen handelen.

Al met al zouden de hoge kosten van een beursnotering voor deze ondergewaardeerde bedrijven niet opwegen tegen het voordeel van een bestaan in de luwte buiten de beurs. Daar kunnen ze een eigen koers varen, ongehinderd door hijgerige aandeelhouders en verlost van het gedoe dat naleving van de beursregels met zich meebrengt.

En het geld dat ze nodig hebben om hun plannen uit te voeren nu ze de band met de beurs hebben doorgesneden? Daarvoor kunnen ze de laatste jaren vrij makkelijk terecht bij private equity-partijen. Sterker nog, die sturen vaak zelfs aan op een delisting. De enorme drang van al die private partijen die op zoek zijn naar objecten om in te investeren lijkt voorlopig nog niet af te nemen; ruim de helft van de deelnemers aan deze survey verwacht een toename van PE-gedreven deals. Daar vallen ook delistings van reguliere bedrijven onder.

Private equity-firma's hebben vooral interesse in bedrijven met verborgen winstpotentieel. Een private equity-firma kan veel meer invloed uitoefenen op een ondermaats presterende onderneming om de bedrijfsvoering te verbeteren dan aandeelhouders op afstand. Een private equity-partij kan het bedrijf zelfs opsplitsen en de afzonderlijke delen verkopen of samenvoegen met andere bedrijven. Zie het gekwartet met een conglomeraat als Ten Cate. Dat werd in 2016 door een consortium van Gilde, Parcom en ABN AMRO onder luid protest van minderheidsaandeelhouders van de beurs gehaald. Het bedrijf werd opgesplitst en in delen verkocht. Bedrijven als DPA en ICT Group volgden.

Uiteraard hebben private equity-partijen niet het alleenrecht op overnames van beursfondsen. Veel bedrijven worden van de beurs geplukt door concurrenten - zie de recente strategische overnames van het drankconcern Lucas Bols door Nolet of van wetenschappelijke uitgeverij Brill door De Gruyter. Een strategische overname waar private equity een flinke vinger in de pap heeft, kan natuurlijk ook, denk aan de door Teslin toegejuichte overname van portfoliobedrijf Ordina door Sopra Steria.

Zolang het beursklimaat niet aantrekt, ziet het er naar uit dat het aantal beursexits in Nederland zal blijven toenemen. Het aantal beursintroducties zal daarentegen waarschijnlijk beperkt blijven, verwachtten de meeste deelnemers aan dit M&A-onderzoek: ruim twee derde (67%) denkt dat het aantal IPO's zal dalen of gelijk zal blijven. Een aderlating voor de Amsterdamse beurs, waar sinds april 2022 geen beursintroductie meer is geweest. Maurits Duynstee van AXECO Corporate Finance verwoordt de stemming als volgt: "IPO’s? Het huidige klimaat is te onzeker voor beursgangen."

Ook nieuwe IPO's van SPAC’s lijken onwaarschijnlijk. Sterker nog, SPAC's lijken even snel te verdwijnen als ze zijn gekomen. Na de hausse in 2021, toen de beurs van Amsterdam heel even het Europese centrum voor deze Special Purpose Vehicle Companies was, werd er weinig meer van vernomen. “We zien nog wel regelmatig DeSPACS vanwege de deadline die op deze constructies zit; het is nu of nooit voor sommige reeds genoteerde SPAC's”, zegt Jan-Hendrik Horsmeier van Clifford Chance.

Maar nieuwe noteringen? Horsmeier gelooft er niet in: “De SPAC-boom lijkt helemaal voorbij.” Eenzelfde constatering doet Lesley van Zutphen van investeerder Bencis Capital Partners. “SPAC’s? Dat is over en uit.”

De verklaring voor deze neergang is simpel: “Bestaande SPAC’s hebben te weinig waarde opgeleverd”, zegt Gaby Smeenk van De Brauw.

Toch zijn er ook redenen om aan te nemen dat IPO's weer in zwang zullen komen, gelooft een derde (33%) van de respondenten. "Het kan bijna niet anders dan dat zich een stijging voordoet, nu er de afgelopen tijd zo weinig activiteit is geweest", zegt Gaby Smeenk van De Brauw Blackstone Westbroek, en ook Ytzen Marseille van JB Law heeft enige hoop: "Er zijn er nu zo weinig dat het aantal alleen maar omhoog kan."

Andere respondenten wijzen op gunstige voortekenen. 'Opwindend nieuws' zelfs, zegt Richard Reis van PE-investeerder Argos Wityu. Hij wijst op de recente IPO's van Arm en van Birkenstock. "Wij denken dat dit het begin zou kunnen zijn van een nieuwe trend, omdat de marktomstandigheden beter worden en de waarderingsmultiples iets hoger zijn gaan liggen. Deze twee factoren samen zouden het komende jaar tot meer beursintroducties kunnen leiden."

Reis wijst ook op de mogelijk beursgang in Amsterdam van de investeringsmaatschappij CVC Capital Partners. CVC zou ongeveer een miljard euro willen ophalen met de beursgang, die voor het einde van dit jaar zou moeten plaatsvinden. Toen dit onderzoek werd verricht was dit nog niet zeker.